Suriye’deki 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin akabinde ülkede 2011’den bu yana önemli hasar gören güç dalının yine canlandırılması ehemmiyet taşıyor. Ülkede hayatın olağanlaşmaya başlamasıyla birlikte birinci gereksinim elektrik ve yakıt olarak göze çarpıyor.
ABD Güç Yönetimi datalarına nazaran, 2012’de yaklaşık 9 bin megavat seviyesinde bulunan elektrik kapasitesi iç savaşta büyük ziyana uğradı.
80 MİLYAR DOLARLIK ZARAR
Ülkede yaklaşık 13 yıl süren iç savaş boyunca 39 güç tesisinden 15’i büsbütün tahrip olurken, 10’u ise kısmen ziyan gördü. Elektrik altyapısı ve iletim çizgilerinin yarıdan fazlası devre dışı kaldı. Elektrik bölümünün direkt 40 milyar dolar, dolaylı olarak ise 80 milyar dolar meblağında ziyana uğradığı hesaplanıyor.
YILLIK GÜNEŞLİ GÜN SAYISI 300 GÜN
Elektrik üretimi de kaynak yetersizliği bakımından kıymetli bir sorun olarak öne çıkıyor. Ülkede yenilenebilir güç kaynaklarının kullanımı için 2021’de çıkarılan kanunla güneş ve rüzgar potansiyelinin kıymetlendirilmesi amaçlandı ancak 100 megavatlık kurulu güneş gücü kapasitesi devreye alınabildi.
Ülkenin güneş gücü potansiyeline yönelik kapsamlı bir çalışma bulunmasa da Suriye, bulunduğu coğrafik pozisyon prestijiyle yüksek güneş ışınımına sahip ve ülkenin yıllık güneşli gün sayısı 300’ü buluyor.
Dünyanın önde gelen teknik sağlayıcıları platformlarından ScienceDirect’in yaptığı çalışmaya nazaran, Suriye’nin 80 bin megavatlık rüzgar gücü potansiyeli bulunuyor.
SURİYE’DE PETROL REZERVİ 7 MİLYAR VARİL DÜZEYİNDE
Suriye’nin ispatlanmış petrol rezervlerinin yaklaşık 7 milyar varil düzeyinde olduğu hesaplanıyor.
Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) raporuna nazaran, ülkenin petrol ve gaz jenerasyonu, keşfedilmiş alanlar ışığında Suriye’nin kuzeydoğusundan başlayarak, güneybatısına gerçek devam ediyor. Petrol rezervleri ve potansiyeli açısından en çok dikkat çeken Haseke, Deyrizor vilayetleri olurken, Rakka’da da nispeten küçük olmakla birlikte keşfedilmiş petrol ve gaz alanları bulunuyor.
Halep ve batısında ise sondaj sonucunda petrol emaresine rastlanmış kuyular bulunuyor. Suriye’nin gaz üretiminin kıymetli bir kısmını sağlayan Humus da en büyük gaz kaynaklarına sahip olan bölge olarak dikkati çekiyor.
GÜNLÜK PETROL ÜRETİMİ 400 BİN VARİLDEN 25 BİN VARİLE GERİLEDİ
Ülkede günlük petrol üretimi ise ABD Güç Yönetiminin raporlarına nazaran, iç savaş öncesi periyotta 2008-2010 yıllarında ortalama 400 bin varile ulaşan günlük petrol üretimi 2015’te 25 bin varile kadar geriledi.
Suriye’de gaz ve petrol kaynakları bakımından kendine kâfi olsa da petrol kaynaklarının çoğunluğu terör örgütlerinin elindeki bölgelerde bulunuyor.
SURİYE 5 YILDA GÜNLÜK 1 MİLYON VARİL PETROL ÜRETİMİNE ULAŞABİLİR
TESPAM Başkanı Oğuzhan Akyener, AA muhabirine, ülkenin petrol potansiyelinin kıymetlendirilmesi için alanların yüzde 80’ini elinde bulunduran terör örgütlerinin bölgeden temizlenmesi gerektiğini söyledi.
Akyener, “Bu gerçekleştirildikten sonra, devlet kurma sürecinde petrolle alakalı mevzuatlar, lisanslama süreçleri, üretim süreçleri, bunların hepsinin planlanması gerekiyor. Bu planlamalar yapıldıktan sonra bölgede ruhsatların muhakkak şirketlerle paylaşılarak, o şirketlerin operatörlüğünde üretime alınması gerekiyor. “ sözlerini kullandı.
Bu süreç sonrasında ihracat rotalarının Türkiye üzerinden yürütülmesi durumunda büyük yatırımlara gereksinim duymadan günlük petrol üretiminin 150-200 bin varile ulaşabileceğini aktaran Akyener, şunları kaydetti:
“Yeni alanların üretime alınmasıyla önümüzdeki 5 yıl içinde Suriye’nin 1 milyon varil günlük üretim potansiyeline erişebileceğini iddia ediyoruz. Bunun için mevcut alanların rehabilitasyonunu yapılması, üretime alınmayan alanların üretime alınması, yatırım yapılması, boru sınırlarının döşenmesi üzere süreçlerin art geriye izlenmesi gerekiyor.”
“TÜRKİYE, BİR FIRSAT OLUŞTURACAK”
Akyener, Avrupa Birliği ve ABD’nin Esed rejimi periyodunda Suriye’nin başta petrol sanayisi olmak üzere güç dalını amaç alan yaptırımlarına değinerek, şöyle devam etti:
“Suriye’deki yeni hükümetle birçok batılı devlet temas kurmaya başladı. Ambargolar zati kalkacaktır ancak ambargolar kalmasa da Türkiye her halde bunun satışıyla ilgili bir fırsat oluşturabilecektir. Bu fırsatın oluşturulması, Suriye’deki petrolün kıymetlendirilmesi noktasında en değerli konu, bu işin Türkiye ile birlikte sürdürülmesi. Petrolü nereden nereye, nasıl taşıyacaksınız? Türkiye, bölgedeki en kıymetli pazar tıpkı vakitte. Lazkiye’ye yanlışsız uzanan bir petrol boru çizgisi kelam konusu olabilir lakin en mantıklı olan ve süreci en süratli ilerletilebilmenin yolu bu petrolün Türkiye’ye getirilmesi, Türkiye’deki rafinelerde işlenmesi, bir kısmının esere dönüştürülmesi, Suriye’nin güç açlığının tez halde giderilmesi. Suriye’de dizel ve akaryakıt bulmak bile güç. Bunları yaptıktan sonra adım adım tahminen Türkiye’ye sistemin bağlanarak Ceyhan’a indirilmesi, buradan petrol naklinin kıymetlendirilmesi daha süratli ve daha pratik bir opsiyon olacaktır.”
Suriye’nin petrol gelirlerine ait hesaplamaları aktaran Akyener, ülkenin günlük petrol üretiminin gelecek 5 yılda 1 milyon varile çıkması durumunda yaklaşık yarısının yatırım maliyetine gideceğini, yıllık 21-22 milyar milyar dolar gelir elde edebileceğini hesapladıklarını tabir etti.
Akyener, “Bu da global oyuncuların iştahını kabartmayacak kadar küçük lakin orada devleti tekrar inşa edecek kadar büyük bir sayıdır. Bu süreçte başından sonuna kadar her türlü ince ayrıntısı Türk firmaları Suriye’de yürütebilir, Suriye’ye katkı sağlayabilir.” değerlendirmesinde bulundu.